حاجیا صوفیای جدید در ۲۷ دسامبر سال ۵۳۷ و بعد از ۵ سال کار مداوم در تور استانبول افتتاح شد. رئیس ارتدوکس کنستانتینوپل در ایا صوفیا مستقر شد و این کلیسا تبدیل به مکانی برای برگزاری مراسم بیزانسی از قبیلل تاجگذاری های امپراتوری شد. دیوار ها یا با مرمر و یا با تعداد زیادی موزائیک در رنگ های بسیار زیبا بسیار ماهرانه و استادکارانه پوشیده شده بودند. طی سال های متمادی این کلیسا بر اثر زلزله ها، نشست ها و گسیختگی ها و همچنین جنگ های متعدد، بسیار آسیب دیده است. اگرچه اگر با تور استانبول از این بنا دیدن کنید متوجهه میشوید که به خوبی نگهداری شده و هنوز زیبایی خود را حفظ کرده.
تبدیل ایاصوفیا از کلیسا به مسجد
بیشتر کسانی که به تور استانبول میروند از ایا صوفیه بازدید میکنند و آن را به عنوان یک مسجد زیبا و بینظیر میشناسند اما در مقاله قبل به نام مطالبی که همه باید درباره حاجیا صوفیا بدانند (بخش اول ) توضیح دادیم که اینن بنا در واقع یک کلیسا فعال و مهم بوده در این مقاله توضیح میدهیم که کلیسا توسط چه کسی و چگونه به یک مسجدد تبدیل شد .
در ۱۴۵۳ سلطان محمد دوم از امپراطوری اوتوکان ترک، کنستانتینوپل را تسخیر کرد و حاجیاصوفیا را تبدیل به یک مسجد کرد و نام آن را "ایاصوفیا" نهاد.
تقریبا تمام نشانه های مسیحیت از این مکان یا به طور کامل برداشته شدند و یا با نشانه های اسلامی پوشیده شدند. تمام توریست های تور استانبول این مکان را بک بنای کاملا اسلامی و عرفانی میشناسند.
بهتر است یادآور شویم که دین اسلام استفاده از نشانه ها و یا طراحی های شخصی از قدیسان را به هر شکلی غیرمجاز می داند. در عوض باید از نقش و نگارهای گلدار و خطاطی های مختلف استفاده شد.
در طی این دوران محراب، منبر و چهار مناره نیز اضافه شدند و از آن موقع تا سال ۱۹۳۱ که به طور کامل بسته شد، مسجد اصلی شهر استانبول ترکیه بود.
ایاصوفیا در سال ۱۹۳۵ مجددا و این بار به عنوان یک موزه بازگشایی شد.
معماری بیزانس
این کلیسا تفاوت بسیاری با بناهایی که تا آن زمان در ترکیه ساخته شده بودند داشت. همان طرح کلیساهای قبلی بود به همراه یک صحن مرکزی و دو راهرو در هر طرف.
مومنان تور استانبول در این راهروها جای می گرفتند و صحن مرکزی جایگاه امپراطور و روحانیون بود. این محوطه مرکزی دارای گنبدی خیره کننده و با شکوه است که توسط دو گنبد کوچکتر از سمت شرق و غرب احاطهه شده است.
مناره ها بعدا و در دوران "اوتمان ترک" به این بنا زیبای تور استانبول اضافه شدند. اولین آنها، مناره آجری است که در بخش جنوبی قسمت شرقی قرار دارد و به فرمان سلطان محمد دوم ساخته شده است.
بعدها مناره ای که در بخش شمالی قسمت شرقی قرار دارد به فرمان سلطان بایزید دوم ساخته شد.
و در نهایت دو مناره قسمت غربی که کاملا مشابه یکدیگر هستند به فرمان سلطان سلیم دوم ساخته شدند.
مناره ها در حقیقت یکی از بارزه های شهودی مسجد برای مسلمانان است و در روز ۵ بار اذان از آنها پخش می شود تا مسلمانان تور استانبول را به عبادت دعوت کنند.
هشتی یک ایوان بزرگ در ورودی غربی کلیساهایی است که در گذشته ساخته می شدند. اما حاجیا صوفیا تور استانبول هم یک هشتی بیرونی دارد و هم یک هشتی داخلی.
هشتی درونی دارای یک دروازه بسیار بزرگ است که با نام "دروازه امپراطوری" شناخته می شود. این دروازه تنها مخصوص امپراطورها بود و با موزائیک های بسیار زیبا با نقش و نگارهای امپراطور "لئووی" و مسیح مزین شده است.
منبع : مطالبی که همه باید درباره ایا صوفیا بدانند (بخش دوم )